اثر‌بخشی آموزش مهارت‌های ارتباطی بر بهبود اختلال‌های رفتاری و مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان مهاجر افغان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه مشاوره و روانشناسی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه اردکان، اردکان، ایران

2 دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد روانشناسی بالینی؛ و آموزگار سازمان آموزش و پرورش، اردکان، ایران

3 دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد مشاوره مدرسه، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه اردکان، اردکان، ایران

10.22034/jscc.2023.19073.1044

چکیده

مقدّمه و هدف: افزایش پدیده مهاجرت در جوامع معاصر، تغییرات اجتماعی گسترده و چالش‌های تازه‌ای را در این جوامع به دنبال داشته است. آموزش مهاجران و به‌ویژه کودکان، یکی از راهبردهای مؤثری است که می‌تواند از چالش‌ها و پیامدهای منفی تغییرات اجتماعی پیشگیری نماید. این پژوهش با هدف تعیین اثربخشی آموزش مهارت‌های ارتباطی به شیوه قصّه‌گویی بر اختلال‌های رفتاری و مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان مهاجر افغان انجام شد.
 
روش‌ و داده‌ها: روش پژوهش نیمه‌آزمایشی با گروه گواه و طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری بود. جامعة آماری پژوهش را کلیه دانش‌آموزان پایة اول ابتدایی مهاجر شهرستان اردکان تشکیل می‌دادند. نمونه پژوهش 24 نفر بودند که به‌صورت هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل (هر گروه 12 نفر) گمارش شدند. دانش‌آموزان گروه آزمایش به مدت 11 جلسه، در جلسات آموزشی مهارت‌های ارتباطی که به شیوه قصّه‌گویی ارائه شد، شرکت کردند و گروه کنترل در طول دوره آزمایش هیچ‌گونه مداخله‌ای دریافت نکرد. ابزار اندازه‌گیری فهرست رفتاری کودک (CBCL) و پرسشنامه مهارت‌های اجتماعی (SSRS) بود. هر دو گروه، یک بار قبل از اجرای پژوهش، یک بار پس از آن و همچنین یک بار در فاصله دو ماه پس از اجرا، مورد سنجش قرار گرفتند.
 
یافته‌ها: اطلاعات پژوهش با استفاده از تحلیل واریانس همراه با اندازه‌گیری مکرر مورد تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها نشان داد که اختلال‌های رفتاری و مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان گروه آزمایش بعد از آموزش به‌طور معنی‌داری بهتر از دانش‌آموزان گروه کنترل شده و این بهبود در مرحله پیگیری نیز پایدار بود (01/0>p).
 
بحث و نتیجه‌گیری: این یافته نشان می‌دهد در صورت آموزش مهارت‌های ارتباطی به کودکان مهاجر افغان می‌توان با افزایش مهارت‌های اجتماعی و کاهش اختلال‌های رفتاری در آن‌ها کمک نمود و زمینه ادغام اجتماعی- فرهنگی آن‌‌ها را تسهیل نمود.
 
پیام اصلی: آموزش مهارت‌های ارتباطی به روش قصّه‌گویی به‌عنوان روشی غیردارویی، آسان، مقرون‌به‌صرفه، در دسترس و مورد علاقه کودکان برای بهبود اختلال‌های رفتاری و مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان مهاجر افغان کاربردی است. با تقویت مهارت‌های ارتباطی می‌توان به بهبود مهارت‌های اجتماعی و رفتاری کودکان مهاجر افغان امید داشت و زمینه لازم را برای ادغام اجتماعی مهاجران در جامعه مقصد فراهم کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effectiveness of Communication Skills Teachings on Improving Behavioral Disorders and Social Skills of Afghan Immigrant Students

نویسندگان [English]

  • Yasser Rezapour-Mirsaleh 1
  • Mohammad Hossein Ehsanpour 2
  • Elahe Shirovi 3
1 Associate Professor, Department of Counseling and Psychology, Faculty of Humanities and Social Sciences, Ardakan University, Ardakan, Iran
2 Master of Clinical Psychology, & Teacher at Education Organization of Ardakan, Iran
3 Master of School Counseling, Faculty of Humanities and Social Sciences, Ardakan University, Ardakan, Iran
چکیده [English]

Background and aim: Migration is a phenomenon that affects contemporary societies and causes social changes and challenges. One of the strategies to cope with these challenges is to educate immigrants, especially children, who are more vulnerable to behavioral and social problems. Communication skills are essential for the development and integration of immigrant children. This study aimed to determine the effectiveness of teaching communication skills through storytelling on behavioral disorders and social skills of Afghan immigrant students in Ardakan city.
 
Data and method: The study used a semi-experimental design with pre-test, post-test and follow-up to compare the behavioral disorders and social skills of 24 first grade elementary school students who participated in 11 sessions of communication skills training through storytelling with a control group that received no intervention. The measurement tools were Child Behavior Checklist (CBCL) and Social Skills Rating System (SSRS).
 
Findings: The findings showed that the experimental group had significantly lower behavioral disorders and higher social skills than the control group after the intervention and in the follow-up phase (p<0.01).
 
Conclusion: The results suggests that communication skills training through storytelling is a useful method for improving the behavioral and social skills of Afghan immigrant students and facilitating their socio-cultural integration.
 
Key Message: Based on the findings of the research, it can be concluded that teaching communication skills through storytelling as a non-medicinal, easy, affordable, accessible and favorite method for children to improve the behavioral disordersand social skills of Afghan immigrant students. It is practical.  By improving communication skills, we can hope to improve the social and behavioral skills of Afghan immigrant children and provide necessary contexes for their social integration in destination society. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Communication Skills
  • Storytelling
  • Behavioral Disorders
  • Social Skills
  • Afghan Immigrant Students

مراجع

آجورلو، مریم، برقی‌ایرانی، زیبا، علی‌اکبری‌دهکردی، مهناز (1395). تأثیر قصه‌درمانی بر کاهش اضطراب و بهبود عادات خواب کودکان مبتلا به سرطان تحت شیمی درمانی، روانشناسی سلامت، 15(18)، 107-87.
ارجمندنیا، علی‌اکبر؛ ملکی، سمانه و غیاثی، راضیه (1396). نقش مهاجرت بر بروز مشکلات رفتاری کودکان. روان‌شناسی فرهنگی، 1(1), 99-113.
اصغری‌نکاح، سیدمحسن؛ افروز، غلامعلی؛ بازرگان، عباس و شکوهی‌‌یکتا، محسن (1390). تأثیر مداخلة بازی درمانی عروسکی بر مهارت‌های ارتباطی کودکان درخودمانده. اصول بهداشت روانی، 13(1) (پیاپی 49)), 42-57.
اصغری‌نکاح، سیدمحسن (1382). گزارش اقدام پژوهی پیرامون کاربرد قصّه به مثابه تکنیک و ابزار در مشاوره و روان درمانی کودک. تعلیم و تربیت استثنایی، (21و20)، 23-14.
الیسون، شیلا. و گری، جودیت (1383). بازی‌های خلّاق: 365 بازی برای کودکان 2 سال به بالا. (ترجمة لیلا انگجی). تهران: انتشارات جوانه رشد.
پارویی، مهدی؛ مرادی، علیرضا؛ یونسی، علی و میرابوالفتحی، ویدا (1397). بررسی همدلی با موقعیت‌های مثبت در نوجوانان مهاجر مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه. تازه‌های علوم شناختی، 20(3), 102-113.
پری‌رخ، مهری و مجدی، زهرا (1388). داستان‌ها ابزاری برای کاهش مشکلات روانشناختی کودکان. تهران: انتشارات کتابدار.
پورمحمدرضا تجریشی، معصومه؛ طراح‌حامدنظام، رقیه و موللی، گیتا (1398). تأثیر برنامه حمایت رفتاری بر مهارت‌های اجتماعی پسران با کم‌توانی جسمی‌حرکتی. توانبخشی. 20(2)، 113-98.
جاری، محسن؛ کلیشادی، رویا؛ اردلان، گلایول؛ طاهری، مجذوبه؛ تسلیمی، مهناز و مطلق، محمداسماعیل (1395). شیوع اختلالات رفتاری در کودکان ایران. تحقیقات نظام سلامت، 12(1), 109-113.
حسینیان، سیمین؛ بهرنگی، محمدرضا؛ قاسم‌زاده، سوگند و تازیکی، طیبه (1395). اثربخشی آموزش مهارت‌های ارتباطی به مادران بر سازگاری اجتماعی، پرخاشگری و پیشرفت تحصیلی فرزندان‌شان. اندیشه‌های نوین تربیتی، 12(1)، 26-9.
راسخی‌نژاد، مهیار و خدابخشی‌کولایی، آناهیتا (1398). اثربخشی روان نمایشگری به شیوة گروهی بر افزایش مهارت‌های اجتماعی و کاهش پرخاشگری در کودکان کار مهاجر افغان. پرستاری کودکان. 6(2)، 61-68.
زارعی، خدیجه؛ پرنده‌مطلق، زهره؛ سیدفاطمی، نعیمه؛ خوشبخت، فریبا؛ حقانی، حمید و زارعی، معصومه (1392). تأثیر قصّه‌گویی بر اضطراب فیزیولوژیک، نگرانی و اضطراب اجتماعی کودکان سن مدرسه بستری در بیمارستان. پرستاری داخلی و جراحی، 2(3-4), 115-121.
زایر، مهدی؛ آقایی، حکیمه و شریفی‌درآمد، پرویز (1399). اثربخشی برنامه آموزشی زبان بدن بر مهارت‌های اجتماعی کودکان اوتیسم با عملکرد بالا. علوم پزشکی رازی (مجله دانشگاه علوم پزشکی ایران), 27(3 ), 60-74.
سبزوار، مریم؛ لیاقتدار، محمدجواد و عابدی، احمد (1394). مقایسه ابعاد مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان ابتدایی مدارس غیردولتی بدون کیف و دولتی شهر اصفهان. رویکردهای نوین آموزشی، 10(1 (پیاپی 21) ), 105-120.
شریعت‌باقری، محمدمهدی و نیک‌پور، فاطمه (1397). تأثیر آموزش مهارت‌های اجتماعی-ارتباطی بر مسئولیت‌پذیری و سازگاری دانش‌آموزان. روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی، 9(32 ), 203-220.
شهیم، سیما (1382). مقایسه مهارت‌های اجتماعی و مشکلات رفتاری در دو گروه از کودکان عادی و مبتلا به اختلالات یادگیری در خانه و مدرسه. روانشناسی و علوم تربیتی، 33(1), 121-138.
شهیم، سیما (1384). هنجاریابی مقیاس روش درجه‌بندی مهارت‌های اجتماعی برای کودکان پیش‌دبستانی. روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران (اندیشه و رفتار)، 11(2 (پیاپی 41)), 176-186.
صاحبی، علی (1399). قصّه‌درمانی گستره تربیتی و درمانی تمثیل. تهران: انتشارات ارجمند. چاپ پنجم
صادقی‌راد، سعیده؛ حاتمی، محمد و حسنی، جعفر (1395). اثربخشی آموزش مهارت‌های ارتباطی در نظم‌جویی شناختی هیجان نوجوانان دختر دارای اختلال سلوک. توانمندسازی کودکان استثنایی، 7(18), 53-67.
گلدارد، کاترین و گلدارد، دیوید (1389). راهنمای عملی مشاوره با کودکان با روش بازی درمانی. (ترجمة زهرا ارجمندی). تهران: انتشارات اندیشه آور.
محمدی، زهرا؛ هاشمی، بیتا و فاضل‌دهکردی، شیرین (1396). تأثیر آموزش مهارت‌های ارتباطی به مادران بر بهبود مشکلات رفتاری کودکان 4 تا 6 سال. سلامت روان کودک (روان کودک)، 4(3 ), 60-68.
مظاهری، اکرم و رضاخانی، سیمین‌دخت (1396). اثربخشی آموزش مهارت‌های ارتباطی بر افزایش عزّت نفس و کاهش تعارضات والد-فرزند در دختران دبیرستانی. پژوهش در نظام‌های آموزشی، 11(37 ), 131-149.
موللی، گیتا؛ براتی، روح‌اله و طاهری، محمد (1393). اثربخشی آموزش مهارت‌های اجتماعی بر کاهش پرخاشگری کلامی و غیرکلامی دانش‌آموزان پسر با کم توانی ذهنی. تحول روان‌شناختی کودک، 1(1) ، 81-71.
مینایی، اصغر (1385). انطباق و هنجاریابی سیاهه رفتاری کودک آخنباخ، پرسشنامه خودسنجی و فرم گزارش معلّم. کودکان استثنایی (پژوهش در حیطه کودکان استثنایی)، 6(1)، 558-529.
Achenbach, T. M., Dumenci, L., & Rescorla, L. A. (2001). Ratings of relations between DSM-IV diagnostic categories and items of the CBCL/6-18, TRF, and YSR. Burlington, VT:  University of Vermont, 1-9.
Baby, M., Gale, C., & Swain, N. (2018). Communication skills training in the management of patient aggression and violence in healthcare. Aggression and Violent Behavior, 39, 67–82. https://doi.org/10.1016/j.avb.2018.02.004
Beelmann, A., & Lösel, F. (2021). A comprehensive meta-analysis of randomized evaluations of the effect of child social skills training on antisocial development. Journal of Developmental and Life-Course Criminology, 7(1), 41–65. https://doi.org/10.1007/s40865-020-00142-8
Brown, C. S. (2015). The educational, psychological, and social impact of discrimination on the immigrant child. Migration Policy Institute.
Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2007). Research methods in education. Routledge.
D’Amico, M., Lalonde, C., & Snow, S. (2015). Evaluating the efficacy of drama therapy in teaching social skills to children with Autism Spectrum Disorders. Drama Therapy Review, 1(1), 21–39. https://doi.org/10.1386/dtr.1.1.21_1
Goertz-Dorten, A., Dose, C., Hofmann, L., Katzmann, J., Groth, M., Detering, K., Hellmann, A., Stadler, L., Braun, B., Hellmich, M., & Doepfner, M. (2022). Effects of computer-assisted social skills training in children with disruptive behavior disorders: A randomized controlled trial. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 61(11), 1329–1340. https://doi.org/10.1016/j.jaac.2022.03.027
Gresham, F. M., & Elliot, S. N. (2021). Social Skills Rating System [Data set]. In PsycTESTS Dataset. American Psychological Association (APA).
Kataoka, H., Iwase, T., Ogawa, H., Mahmood, S., Sato, M., DeSantis, J., Hojat, M., & Gonnella, J. S. (2019). Can communication skills training improve empathy? A six-year longitudinal study of medical students in Japan. Medical Teacher, 41(2), 195–200. https://doi.org/10.1080/0142159x.2018.1460657
Kaya, F., & Buzlu, S. (2016). Effects of aggression replacement training on problem solving, anger and aggressive behaviour among adolescents with criminal attempts in turkey: A quasi-experimental study. Archives of Psychiatric Nursing, 30(6), 729–735. https://doi.org/10.1016/j.apnu.2016.07.001
Lee, S. Y. (2015). Flow indicators in art therapy: Artistic engagement of immigrant children with acculturation gaps. Art Therapy: Journal of the American Art Therapy Association, 32(3), 120–129. https://doi.org/10.1080/07421656.2015.1060836
Lemos, M., Fançony, C., Moura, S., Mirante, C., Sousa, P. de, Barros, H., Nery, S., & Brito, M. (2020). Integrated community-based intervention for urinary schistosomiasis and soil-transmitted helminthiasis in children from Caxito, Angola. International Health, 12(2), 86–94. https://doi.org/10.1093/inthealth/ihz055
Li, J., & Rose, N. (2017). Urban social exclusion and mental health of China’s rural-urban migrants – A review and call for research. Health & Place, 48, 20–30. https://doi.org/10.1016/j.healthplace.2017.08.009
Okada, Y., & Matsuda, T. (2019). Development of a social skills education game for elementary school students. Simulation & Gaming, 50(5), 598–620. https://doi.org/10.1177/1046878119880228
Roozbeh, N., Sanati, A., & Abdi, F. (2018). Afghan refugees and immigrants health status in Iran: A systematic review. Journal of Clinical and Diagnostic Research: JCDR. https://doi.org/10.7860/jcdr/2018/34869.12001
Sanchez, R., Brown, E., Kocher, K., & DeRosier, M. (2017). Improving children’s mental health with a digital social skills development game: A randomized controlled efficacy trial of adventures aboard the S.s. grin. Games for Health, 6(1), 19–27. https://doi.org/10.1089/g4h.2015.0108
Sangalang, C. C., Becerra, D., Mitchell, F. M., Lechuga-Peña, S., Lopez, K., & Kim, I. (2019). Trauma, post-migration stress, and mental health: A comparative analysis of refugees and immigrants in the United States. Journal of Immigrant and Minority Health, 21(5), 909–919. https://doi.org/10.1007/s10903-018-0826-2
Schutt, R. K., & Mejía, C. (2017). Health care satisfaction: Effects of immigration, acculturation, language. Journal of Immigrant and Minority Health, 19(6), 1372–1378. https://doi.org/10.1007/s10903-016-0409-z
Stevens, G. W. J. M., Walsh, S. D., Huijts, T., Maes, M., Madsen, K. R., Cavallo, F., & Molcho, M. (2015). An internationally comparative study of immigration and adolescent emotional and behavioral problems: Effects of generation and gender. The Journal of Adolescent Health: Official Publication of the Society for Adolescent Medicine, 57(6), 587–594. https://doi.org/10.1016/j.jadohealth.2015.07.001
Tuggle, A. C., Cohen, J. H., & Crews, D. E. (2018). Stress, migration, and allostatic load: a model based on Mexican migrants in Columbus, Ohio. Journal of Physiological Anthropology, 37(1), 28. https://doi.org/10.1186/s40101-018-0188-4
Valkenburg, P. M., Koutamanis, M., & Vossen, H. G. M. (2017). The concurrent and longitudinal relationships between adolescents’ use of social network sites and their social self-esteem. Computers in Human Behavior, 76, 35–41. https://doi.org/10.1016/j.chb.2017.07.008
Weiner, I. B., Lerner, R. M., Easterbrooks, M. A., & Mistry, J. (2012). Handbook of psychology: Developmental psychology (2nd ed.). John Wiley & Sons.
Zhang, X. (2013). Bidirectional longitudinal relations between father–child relationships and Chinese children’s social competence during early childhood. Early Childhood Research Quarterly, 28(1), 83–93. https://doi.org/10.1016/j.ecresq.2012.06.005 
تداوم و تغییر اجتماعی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 04 آبان 1402

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار