ارزیابی و آسیب‌شناسی رضایت‌مندی جامعه پیرامونی از طرح‌های صنعتی: مورد طرح‌های نفت و گاز در منطقه عسلویه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری جامعه‌شناسی، پژوهشگر در دانشگاه تحصیلات عالی ( اسکول نرمال سوپریور)، فلورانس، ایتالیا

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد مدیریت دولتی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

3 کارشناسی ارشد روان‌شناسی صنعتی، دانشگاه آزاد اسلامی مرودشت، ایران

چکیده

زمینه و هدف: رضایتمندی جامعه پیرامونی از مباحث مهم در زمینة مسئولیت اجتماعی شرکتی و توسعة پایدار به شمار می‌رود. منطقه عسلویه، واقع در استان بوشهر، بستر تحولات اقتصادی و رشد و احداث بسیاری از پروژه‌های نفت و گاز کشور بوده است به‌صورتی‌که به یک حوزه مهم انرژی مبدل شده است. با این حال، میزان رضایت جامعه پیرامونی از طرح‌های صنعتی در این منطقه همچنان در حد حدس و گمان یا در بهترین حالت به صورت غیرعلمی باقی مانده است. بنابراین، مطالعة پیش‌رو سطح و ابعاد مختلف رضایتمندی جامعه پیرامونی از طرح‌های نفت و گاز را به صورت روش‌مند سنجیده است.
 
روش و دادهها: جهت انجام این تحقیق، 400 نفر از مردم منطقه پیرامونی بر اساس نمونه‌گیری خوشه‌ای پیمایش شدند. ابعاد رضایتمندی جامعه پیرامونی مبتنی بر موارد مطرح در مدل ایزو 26000 بوده و شامل سه بعد مشارکت شرکت‌ها در توسعه جامعه، محیط‌زیست و حاکمیت سازمانی می‌باشد.
 
یافتهها: بر اساس نتایج این مطالعه، میزان رضایتمندی کلی مردم منطقه در سطح مطلوبی قرار ندارد. در میان ابعاد نارضایتی، بیشترین میزان مربوط به بخش کیفیت حاکمیت سازمانی بوده است.
 
بحث و نتیجهگیری: وضعیت نارضایتی در این منطقه نیازمند برنامه‌ریزی جدی از سوی نظام حکمرانی است چنانچه در تمامی شاخص های مورد ارزیابی وضعیت نامطلوبی حاکم است. در منطقه پارس جنوبی با ابهام در خصوص اثرات محیط‌زیستی روبرو هستیم؛ چنانچه این فضای مبهم موجب گسترش اخبار غیرقابل تأیید در این زمینه می‌شود. به نظر می‌رسد یکی از راهکارهای ابتدایی، فراهم‌ساختن بستری است که نمایشگر وضعیت به‌روز شاخص‌های محیط‌زیستی باشد.
 
پیام اصلی: پایداری منطقه عسلویه نیازمند توجه جدی است. از آنجا که بخش قابل توجهی از مردم بومی منطقه توانایی تمایز میان شرکت‌های نفت و گاز آن منطقه را نداشته و به همین دلیل، از نظر مردم محلی مسئولیت اقدامات مداخله‌ای از سوی هر یک از این شر‌کت‌ها چه مثبت و چه منفی به کلیت نظام سیاستگذاری منطقه تعمیم می‌یابد. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating Dis/Satisfaction of Peripheral Community from Industrial Projects: The Case of Oil and Gas Projects in Assaluyeh Region

نویسندگان [English]

  • Saeed Keshavarzi 1
  • Mostafa Faramarzian 2
  • Zahra Salmanzadeh 3
1 PhD in Sociology, Scholar at the Scuola Normale Superiore, Florence, Italy
2 Master of Public Administration, Payame Noor University of Tehran, Iran
3 Master of Industrial Psychology, Islamic Azad University of Marvdasht, Iran
چکیده [English]

Background and Aim: Satisfaction of the peripheral community is one of the most important issues referred to in the field of corporate social responsibility and sustainable development. Assaluyeh region, located in Bushehr province, has been a context for the growth and construction of several oil and gas projects in Iran and hence has turned into an important area of energy. However, the level of peripheral communities’ satisfaction with industrial plans still remained speculative or, at best, unscientifically documented in the Assaluyeh region. Considering the strategic importance of this region, the present study was designed to measure the level that which peripheral communities were satisfied with the oil and gas projects.
 
Methods and Data: To do this, 400 people in the area were surveyed based on random cluster sampling. Dimensions of satisfaction were extracted based on the ISO 26000 model.
 
Findings: According to the results of this study, the overall level of local people's satisfaction is not at a favorable level. Among the dimensions of dissatisfaction, the highest level was related to the quality of governance.
 
Conclusion: The issue of local people's dissatisfaction requires serious attention from the governance system as there has been an unfavorable situation in all analyzed environmental dimensions. In the region, there is an ambiguity about the environmental situation causing the spread of unverifiable news. It seems that one of the primary solutions is to provide a platform that reports up-to-date environmental indicators.
 
Key Message: The sustainability of the Assaluye region needs serious attention. Besides, a significant proportion of the indigenous population cannot distinguish between the various oil and gas companies located in this region. Hence, from the local people's point of view, the responsibility of interventions by any of these companies, whether positive or negative, is the subject of generalization to the entire policy-making system of the region.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Satisfaction
  • Peripheral community
  • Assaluyeh
  • Social responsibility
  • Sustainable development
ٱنیل، جان، ٱلاند، آلان و لایت، آندری (1396). ارزش‌های زیست‌محیطی. (ترجمه عیسی پیری). تهران: نشر تیسا.
استاندارد ایزو 26000. (2010). استاندارد مسئولیت اجتماعی سازمان‌ها، (مترجم: علیرضا امیدوار)،  تهران: گندمان.
بذرافکن، مهتا، ایمان، محمدتقی. (1396). «مطالعه منتقدانه مسئولیت اجتماعی شرکت‏ها و توسعه (یک مطالعه مردم‏نگارانه در منطقه عسلویه)». توسعه اجتماعی، 11(4): 37-70.
براون، پیتر. جی و اشمیت، جرمی. جی. (1393). اصول اخلاق آب، (ترجمه مینا داورانی)، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
حاجی‌ها، زهره، سرفراز، بهمن (1393). «بررسی رابطه بین مسئولیت‌پذیری اجتماعی شرکت‌ها و هزینه حقوق صاحبان سهام در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران». پژوهش‌های تجربی حسابداری، 4(4): 105-123.
حیدرزاده، کامبیز (1393). «بررسی تأثیر مسئولیت اجتماعی شرکتی بر رضایتمندی مشتریان و شهرت شرکت-مطالعه موردی شرکت ایران خودرو». چشم‌انداز مدیریت بازرگانی. 13(20): 49-66.
رضایی دولت‎آبادی، حسین، جوشیار نجف‎آبادی، لیلا، خزائی پول، جواد، وریج کاظمی، رضا (1392). «تحلیل تأثیر مسئولیت اجتماعی شرکتی بر تصویر نمادین، تصویر عملکردی و وفاداری برند». مدیریت بازرگانی. 5(2): 69-88.
ساروخانی، باقر. (1383). روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی (جلد اول). تهران: پژوهشکده علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
سپاسی، سحر.، و حسن زاده، مرتضی (1395). «تأثیر بعد اقتصادی مسوولیت اجتماعی شرکت روی پایداری سود». حسابداری ارزشی و رفتاری. 1(1): 132-138.
صابری زفرقندی، محمدباقر، رحیمی موقر، آفرین، حاجبی، احمد، امین اسماعیلی، معصومه، رزاقی، عمران، خستو، گل آرا، جارسیاه رضا (1388). «وضعیت مصرف مواد، اعتیاد و خدمات مربوطه در کارگران منطقه صنعتی عسلویه (میدان گاز پارس جنوبی)». تحقیقات نظام سلامت حکیم (حکیم). 12(4): 58-68.
صدوق، سیدحسن، سجادی، ژیلا، امیری، سیدنورالدین (1393). «تحلیل پایداری اجتماعی اثرات توسعه صنعتی منطقه ویژه پارس جنوبی در بخش عسلویه». جغرافیا. 12 (دوره جدید)(41): 63-81.
طالبیان، سیدامیر، فاضلی، محمد، دغاقله، عقیل (1387). «تحلیل تأثیر اجتماعی توسعه صنعتی در منطقه عسلویه». نامه علوم اجتماعی. 16(1): 55-75.
کرسول، جان. وارد. (2009) طرح پژوهش: رویکردهای کمی، کیفی و شیوه ترکیبی، (ترجمه حسن دانایی‌فرد و علی صالحی)، تهران: موسسه کتاب مهربان نشر.
Klandermans, B. (1997). The social psychology of protest. Oxford: Blackwell.
Krishnamurti, C., Shams, S., & Velayutham, E. (2018). “Corporate social responsibility and corruption risk: A global perspective”.  Journal of Contemporary Accounting & Economics, 14(1), 1-21.