زنان و شهر: بررسی جامعه‌شناختی پایداری احساس امنیت زنان در شهر هفتکل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم اجتماعی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

2 دانش‌آموخته کارشناسی جامعه‌شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

چکیده

زمینه و هدف: تغییر ساختارها و فرهنگ، فرایندی پیوسته در تمامی جوامع در طول تاریخ می‌باشد و به تبع آن ضرورت دارد تا با پایش مستمر جامعه وضعیت متغیرهای جامعه‌شناختی را جهت سیاست‌گذاری‌های اجتماعی با دقت مورد مطالعه قرار داد. یکی از تغییرات بنیادین در قرن اخیر حضور گسترده بازتعریف هویت زنانگی و حضور گسترده ایشان در عرصه عمومی جامعه است. از این رو ضرورت دارد تا احساس امنیت زنان به عنوان متغیری تاثیرگذار بر کمیت و کیفیت کنشگری ایشان در جامعه مورد بررسی و مطالعه قرار گیرد.
 
روش و داده‌ها: در پژوهش حاضر با استفاده از روش پیمایش اجتماعی و با ابزار پرسشنامه و نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای، داده‌های مورد نیاز از 376 زن در سنین 15 تا 65 سال ساکن هفتکل جمع‌آوری شدند.
 
یافته‌ها: احساس امنیت زنان هفتکل با متغیرهای تحصیلات، وضعیت تأهّل، قومیت، و وضعیت اقتصادی رابطه معناداری به لحاظ آماری داشته‌اند. در ارتباط با این متغیرها به ترتیب زنان با تحصیلات دیپلم، متاهل، لر و طبقه متوسط بیشترین احساس امنیت را گزارش نموده‌اند. همچنین یافته‌ها حاکی از آن بود که درک از آسیب‌پذیری اجتماعی رابطه معنادار و معکوسی با احساس امنیت دارد در حالی‌که ادراک مثبت زنان از کنترل‌های اجتماعی به شکل معناداری سبب افزایش احساس امنیت در ایشان می‌شود.
 
نتیجه‌گیری: نکته بسیار مهمی که در این مطالعه به لحاظ جامعه‌شناختی برجسته می‌شود، ضرورت عبور از احساس ناامنی زنان به عنوان یک مشکل فردی و ارتقاء آن به سطح یک مسئله اجتماعی است.
 
پیام اصلی: نتایج، ضرورت طراحی و اجرای پژوهش در مقیاس گسترده‌تر و توجه ویژه به راهکارهای ارتقاء احساس امنیت زنان در سیاست‌گذاری‌های اجتماعی را یادآور می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Women and the City: A Sociological Study of Haftkel Women's Feeling of Security

نویسندگان [English]

  • Ali Arabi 1
  • Mina Atashi 2
1 Assistant Professor of Sociology, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran
2 Graduate Student in Sociology, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran
چکیده [English]

Background and Aim: The change of structures and culture is a continuous process in all societies throughout history, and as a result, it is necessary to study sociological variables with continuous monitoring of society for social policies. In the last century, one of the fundamental changes was the redefinition of the identity of women and their widespread presence in the public arena of society. Therefore, it is necessary to investigate and study women's sense of security as a variable affecting the quantity and quality of their activism in society.
 
Methods and Data: The present study was conducted through the social survey method. The required data were collected from 376 women aged 15 to 65 living in Haftkal, who were selected through multi-stage cluster sampling using a questionnaire.
 
Findings: The variables of education, marital status, ethnicity, and economic status had a statistically significant relationship with the sense of security of Heftkal women. In this regard, women with diploma education, married, Lur ethnicity and middle class are reported to have the highest sense of security. Also, the findings indicated that the perception of social vulnerability had a significant and reverse relationship with the sense of security, while women's positive perception of social controls significantly increases their sense of security.
 
Conclusion: A very important point that is highlighted in this study from a sociological point of view is the necessity of overcoming women's feeling of insecurity as an individual problem and raising it to the level of a social issue.
 
Key Message: The results remind us of the necessity of designing and implementing research on a wider scale and paying special attention to ways to improve women's sense of security in social policies.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Women
  • Feeling of security
  • Social vulnerability
  • Social control
احمدی، آرمان؛ عباسی چری، رضا؛ احمدی، کاروان (1395). بررسی میزان احساس امنیت اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن (مورد مطالعه: زنان 15 تا 29 سال شهرستان کامیاران)، مطالعات امنیت اجتماعی، شماره 46: 206-183.
احمدی، یعقوب؛ اسمعیلی، عطا (1389). سنجش احساس امنیت زنان مبتنی بر عوامل چندبُعدی و میان رشته­ای در شهر مشهد، جامعه­شناسی کاربردی، 2: 190-169.
ازکیا، مصطفی و علیرضا دربان‌آستانه (1389). روش­های کاربردی تحقیق، (جلد اول)، تهران: کیهان.
ایمان، محمّدتقی (1388). مبانی پارادایمی روش­های تحقیق کمّی و کیفی در علوم انسانی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
بخشنده­زحمتی، سمیه؛ بهیان، شاپور؛ حقیقتیان، منصور (1398). مقایسه احساس امنیت اجتماعی زنان در شهر تهران، پژوهش‌نامه نظم و امنیت انتظامی، 13(49): 140-115.
بنی­فاطمه، حسین؛ سلیمی، آمنه (1390). احساس امنیت اجتماعی جوانان و عوامل اجتماعی مرتبط با آن، مطالعات جامعه‌شناسی، شماره 12: 59-77.
حاتمی، علی؛ احمدی، بختیار؛ اسمعیلی، عطا (1394)، بررسی عوامل مرتبط با میزان احساس امنیت اجتماعی شهروندان مورد مطالعه زنان شهر کرمانشاه، پژوهش­های راهبردی مسائل اجتماعی ایران، 3: 121-103.
حسینی­نصرآبادی، نرجس­السادات؛ ناروقه، نعمت­اله (1398)، تبیین و تحلیل افزایش امنیت اجتماعی در پرتو بکارگیری سیستم نظارت هوشمند، انتظام اجتماعی، 1: 142-119.
حیدری­ساربان، وکیل؛ صائب، شراره (1398)، تبیین رابطه عدالت اجتماعی با احساس امنیت اجتماعی ساکنان مناطق روستایی شهرستان اردبیل، برنامه­ریزی منطقه­ای، 36: 82-67.
دسترنج، منصوره؛ قنبری، سمیه (1399). بررسی وضعیت احساس امنیت اجتماعی و عوامل اجتماعی-فرهنگی مؤثّر بر آن در بین جوانان شهر لار، امنیت ملی، 35: 154-131.
دواس، دی. ای (1387). پیمایش در تحقیقات اجتماعی، (ترجمة هوشنگ نایبی)، تهران: نشر نی.
رادفر، محمّدرضا؛ حبیب­زاده، اصحاب (1397). عوامل اجتماعی مؤثّر بر احساس امنیت اجتماعی، انتظام اجتماعی، 2: 84-53.
رفیع­پور، فرامرز (1384). کندوکاوها و پنداشته­ها: مقدّمه­ای بر روش­های شناخت جامعه و تحقیقات اجتماعی، تهران: شرکت سهامی انتشار.
زارعان، منصوره؛ یارمحمد، قاسمی؛ صفربیگی، شهرناز؛ چابکی، ام­البنین (1399). رابطه مشارکت اجتماعی و احساس امنیت در زنان شهر ایلام، مجله مطالعات زن و خانواده، 16: 254-215.
ساروخانی، باقر (1386). روش­های تحقیق در علوم اجتماعی، (جلد اول)، تهران، پژوهشکده علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
ساعی، علی (1387). روش تحقیق در علوم اجتماعی: با رهیافت عقلانیت انتقادی، تهران: سمت.
سعیدا، معصومه (1393). «بررسی عوامل مؤثّر بر احساس امنیت اجتماعی زنان 45- 18 ساله تهران و راه­های افزایش آن در میان آنها»، پایان­نامه کارشناسی­ارشد علوم اجتماعی، تهران، دانشگاه علّامه طباطبائی.
شارع­پور، محمّد؛ تقوی، زینب؛ سلیمانی بشلی، محمّدرضا (1391)، بررسی جامعه­شناختی احساس امنیت زنان در شهر آمل، زن و مطالعات خانواده، 17: 106-91.
شبابی، مهرشاد؛ صفوی، حنانه­سادات (1398). نقش زنان در روند توسعه کشورهای اسلامی، مطالعات بنیادی و کاربردی جهان اسلام، شماره 2: 75-58.
صادقی ولنی، آرزو (1394). رابطه بین موقعیت محلّه و احساس امنیت اجتماعی زنان (مقایسه موردی دو محلّة ونک و سرآسیاب)، پایان­نامه کارشناسی­ارشد، تهران، دانشگاه الزهرا (س).
صالحی، زهرا (1396). عوامل مؤثّر بر احساس امنیت اجتماعی زنان در فضاهای شهری (مطالعة زنان 15-40 ساله شهر سبزوار)، پایان‌نامه کارشناسی­ارشد مدیریت آموزشی ، سبزوار، دانشگاه حکیم سبزواری.
صنعت­خواه، علیرضا (1397). بررسی عوامل اجتماعی-فرهنگی مؤثّر بر احساس امنیت زنان در شهر کرمان، مطالعات اجتماعی روان‌شناختی زنان، 3: 64-37.
صیدی، علی و قاسم­نژاد، غلام‌رضا (1399). مطالعه جامعه­شناختی عوامل اجتماعی مؤثّر بر احساس امنیت اجتماعی (مورد مطالعه: زنان 15 تا64 سالة شهر ایلام)، پژوهش­های انتظامی- اجتماعی زنان و خانواده، 8 (1) (پیاپی 14): 199-216.
عربی، علی (1390). بررسی رابطه بین ویژگی‌های فردی، ساختار محلّه‌ای و ترس از جرم، پایان‌نامه کارشناسی­ارشد جامعه‌شناسی، دانشگاه شیراز، شیراز.
قاسملو، حسن؛ کریم­زاده، حسین، محمّدبیگی سلخوری، مریم (1399). شناسایی عوامل مؤثّر بر احساس امنیت زنان در نواحی روستایی (مطالعه موردی: دهستان خرقان غربی شهرستان آوج). زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)، 18(3): 381-406.
قنبری برزیان، علی؛ بیات، بهرام (1398). تبیین تأثیر راهبردی افکار عمومی بر احساس امنیت اجتماعی (مطالعه موردی شهروندان اهوازی)، مطالعات امنیت اجتماعی، 57: 71-39.
گیدنز، آنتونی (1386). جامعه­شناسی، (ترجمة منوچهر صبوری)، تهران: نشر نی.
لهسایی­زاده، عبدالعلی (1385). جامعه­شناسی آبادان. تهران: کیانمهر.
لهسائی­زاده، عبدالعلی؛ هاشمی، سمیه؛ عربی، علی؛ روحانی، علی (1392). بررسی رابطه احساس امنیت و تمایل به سفر های داخلی: مطالعه موردی دانشجویان دانشگاه تهران، فصلنامه علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی-واحد شوشتر، شماره 20: 1-24.
مایانی، محدثه (1397). تأثیر عوامل اجتماعی و فرهنگی بر احساس امنیت اجتماعی شهروندان دامغانی، پایان­نامه کارشناسی­ارشد علوم اجتماعی-پژوهشگری، بیرجند، دانشگاه بیرجند.
نوروزی، فیض­اله؛ فولادی سپهر، سارا (1388). بررسی احساس امنیت اجتماعی زنان 29-15 ساله شهر تهران و عوامل اجتماعی مؤثّر بر آن، راهبرد، 53: 159-129.
نوملی، زینب (1390). بررسی عوامل مؤثّر بر میزان احساس امنیت اجتماعی زنان 15 سال به بالای شهر گرگان، پایان­نامه کارشناسی ارشد علوم اجتماعی، کرمان، دانشگاه شهید باهنر کرمان.
همت، صغری (1391). مطالعه عوامل فرهنگی اجتماعی مرتبط با احساس امنیت اجتماعی زنان (مطالعه موردی: زنان شهر شیراز)، پایان­نامه کارشناسی­ارشد مطالعات زنان، شیراز، دانشگاه شیراز.
یاری، حامد؛ هزار جریبی، جعفر (1391). بررسی رابطة احساس امنیت و اعتماد اجتماعی در میان شهروندان (مطالعه موردی ساکنان شهر کرمانشاه، پژوهش‌های راهبردی مسائل اجتماعی ایران، 1(4): 58-39.
Hadzhiyski, D. (2018). Psychology of personal security. Diogenes, 26(1), 26-38.
Loukaitou-Sideris, A., & Fink, C. (2009). Addressing women's fear of victimization in transportation settings: A survey of US transit agencies. Urban Affairs Review, 44(4), 554-587.
McCrea, Rod. Tung-Kai Shyy, John Western and Robert J. Stimson. (2005). “Fear of crime in Brisbane Individual, social and neighbourhood factors in perspective”, Journal of Sociology, 40(1), 7-27.
Mikulincer, M., & R Shaver, P. (2020). Enhancing the “Broaden and Build” cycle of attachment security in adulthood: from the laboratory to relational contexts and societal systems. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(6), 2054.