بررسی جامعه‌شناختی خشونت خانگی نسبت به زنان در ایران: یک مطالعه مروری

نوع مقاله : مقاله مروری

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری سلامت و رفاه اجتماعی، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران

2 استادیار گروه مدیریت رفاه اجتماعی، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران

3 پژوهشگر، دپارتمان حکمرانی، پردیس فریسلان، دانشگاه خرونینگن، هلند

4 مربی گروه مامایی، دانشگاه آزاد اسلامی (واحد رشت)، رشت، ایران و دانشجوی دکتری سلامت و رفاه اجتماعی، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران

5 دانشجوی دکتری سلامت و رفاه اجتماعی، گروه مدیریت رفاه اجتماعی، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران

چکیده

زمینه و هدف: خشونت خانگی نسبت به زنان همواره یک مشکل اجتماعی بوده و در تاریخ اجتماعی ایران تداوم داشته است. مطالعات زیادی از دیدگاه‌های مختلف به بررسی علل و زمینه‌های این مشکل پرداخته‌اند. این مطالعه با هدف دستیابی به یک مدل نظری جامع از علل و زمینه‌های خشونت خانگی نسبت به زنان در ایران انجام شده است.
 
روش و داده‌ها: روش انجام این مطالعه، مرور روایتی بوده و تعداد 95 مطالعه به زبان فارسی که طی سال‌های 1381 تا 1400 منتشر شده است را مورد بررسی قرار داده است. متغیرهایی که در مطالعات قبلی اثر یا همبستگی معناداری با خشونت نسبت به زنان داشتند، دسته‌بندی شد و روابط متغیرهای جدید با یکدیگر مشخص شد.
 
یافته‌ها: یافته‌ها حاکی از آن است که ارزش‌ها و باورهای مردسالارانه و تفاوت در پایگاه اجتماعی-اقتصادی و سرمایه‌های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی پایین، علل اصلی و بنیادی خشونت خانگی نسبت به زنان است. متغیرهای دیگری که در مدل نهایی نشان داده شد، همه متأثر از یکی از این دو متغیر اصلی بودند.
 
بحث و نتیجه‌گیری: در این مطالعه، عوامل اجتماعی و فرهنگی در کنار هم گذاشته شده تا تصویری کامل‌تر از عوامل و زمینه‌های تببین‌کننده خشونت خانگی نسبت به زنان در ایران ارائه شود. مدل نهایی ارائه شده می‌تواند به عنوان چارچوب نظری در پژوهش‌های آتی مورد استفاده قرار گیرد.
 
پیام اصلی: ارزش‌ها و باورهای مردسالارانه و نابرابری جنسیتی عوامل اصلی و زمینه‌ساز خشونت خانگی نسبت به زنان در ایران است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Sociological Study of Domestic Violence Against Women in Iran: A Narrative Review

نویسندگان [English]

  • Masoud Koochani Esfahani 1
  • Farhad Nosrati Nejad 2
  • Hamed Seddighi 3
  • Asiyeh Namazi 4
  • Hossein Rameshgar 5
1 Ph.D. Candidate in Health and Social Welfare. University of Social Welfare and Rehabilitation Sciences, Tehran, Iran
2 Assistant Professor, Department of Social Welfare, University of Social Welfare and Rehabilitation Sciences, Tehran. Iran
3 Researcher, Department of Governance, Campus Fryslan, University of Groningen, Leeuwarden, the Netherlands
4 Instructor, Department of Midwifery, Islamic Azad University (Rash Branch), & Ph.D. Candidate in Health and Social Welfare. University of Social Welfare and Rehabilitation Sciences, Tehran. Iran
5 Ph.D. Candidate in Health and Social Welfare, University of Social Welfare and Rehabilitation Sciences, Tehran, Iran
چکیده [English]

Background and Aim: Domestic violence against women has always been a social problem and has continued in the social history of Iran. A wide range of studies have examined the causes and contexts of this problem from different perspectives. This study aimed to achieve a comprehensive theoretical model of the causes and contexts of domestic violence against women in Iran.
 
Methods and Data: The research method of this study was a narrative review, examining 95 studies in Persian published over 20 years from 2002 to 2021. The variables that had a significant effect or correlation with violence against women in previous studies were categorized and the relationships of new variables were determined.
 
Findings: Findings indicated that patriarchal values and beliefs and differences in socioeconomic status and low social and cultural, and economic capital are the leading causes of domestic violence against women in Iran. Other variables shown in the final model were all affected by one of these two main variables.
 
Conclusion: In this study, social and cultural factors are put together to provide a more complete picture of the factors and contexts explaining domestic violence against women in Iran. The final proposed model can be used as a theoretical framework in future studies.
 
Key Message: Patriarchal values and beliefs and gender inequality are the main factors behind domestic violence against women in Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Domestic violence
  • Violence against women
  • Gender inequality
  • Narrative review
  • Iran

مراجع

اعزازی، شهلا (1387). جامعه‌شناسی خانواده: با تأکید بر نقش، ساختار و کارکرد خانواده در دوران معاصر. تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
پناغی، لیلی، قهاری، شهربانو، احمدآبادی، زهره و یوسفی، حمید (1387). همسرآزاری و سلامت روانی: نقش حمایت اجتماعی و راهبردهای مقابله. روانشناسی تحولی (روانشناسان ایرانی)، دوره 5 شماره 17، صص 79-69.
ثقفی، سیدمحمّد و عابدی‌کوشالشاه، غلامرضا (1392). بررسی جامعه‌شناختی عوامل مؤثر بر خشونت شوهران علیه زنان در خانواده (مطالعه موردی: زنان متأهّل شهرستان لنگرود). مطالعات جامعه‌شناختی ایران، دوره 11، شماره 3، صص 40-25.
حیدری‌نژاد، سارا و نواح، عبدالرضا (1397). شناسایی عوامل مؤثر در خشونت علیه زنان شهر اهواز. زن و جامعه (جامعه‌شناسی زنان)، دوره 9 شماره 4، صص 151-133.
ریتزر، جورج (1389). نظریه جامعه‌شناسی در دوران معاصر، (ترجمة محسن ثلاثی). تهران: انتشارات علمی.
عابدی‌تهرانی، طاهره و افشاری، فاطمه (1392). آسیب‌شناسی رسانه‌های تصویری در بروز خشونت در جوامع. پژوهش‌های حقوق جزا و جرم‌شناسی، دوره 1، شماره 1، صص 197-170.
عنایت، حلیمه، حکیمی‌نیا، بهزاد و یعقوبی دوست، محمود (1394). بررسی رابطه بین میزان تماشای فیلم‌های تلویزیونی توسط والدین با خشونت خانگی آنها نسبت به فرزندان. جامعه‌شناسی کاربردی، دوره 26 شماره 1، صص 118-97.
کوچانی‌اصفهانی، مسعود و بحرانی، محمود (1398). تأثیر سرمایه فرهنگی و مهارت‌های اجتماعی بر رفتارهای پرخطر نوجوانان. دانش انتظامی فارس، شماره 20، صص 104-81.
گیدنز، آنتونی (1387). جامعه‌شناسی، ترجمه حسن چاوشیان، تهران: نشر نی.
نیازی، محسن، عباس‌زاده، محمد و سعادتی، موسی (1396). بررسی جامعه‌شناختی سهم مؤلفه‌های سرمایه اجتماعی در تبیین رفتارهای مخاطره‌آمیز (مورد مطالعه: جوانان 34-15 شهر تبریز). بررسی مسائل اجتماعی ایران، دوره 8، شماره 2، صص 175-101.
ودیعه، ساسان و باشتنی، نرگس‌السادات (1393). عوامل اجتماعی و فرهنگی مؤثر در بروز خشونت در پسران (مطالعه موردی پسران 20-25 ساله منطقه 15 شهر تهران در سال 1391). مطالعات جامعه‌شناختی ایران، دوره 4، شماره 14، صص 111-99.
Afkhamzadeh, A., Azadi, A., Ziaeei, S. & Mohamadi-Bolandabad, A. (2019) Domestic violence against women in west of Iran: the prevalence and related factors. International Journal of Human Rights in Healthcare. 12(5), 364–372. https://doi.org/10.1108/IJHRH-12-2018-0080.
Akhmedshina, F. (2020). Violence against women: a form of discrimination and human rights violations. Mental Enlightenment Scientific-Methodological Journal, (1): 13-23.
Al-Krenawi, A. (2013). Mental health and polygamy: The Syrian case. World Journal of Psychiatry, 3(1), 1-7.
Bandura, A., & Walters, R. H. (1977). Social learning theory, (Vol. 1): Englewood Cliffs Prentice Hall.
Campbell, K. E., Marsden, P. V., & Hurlbert, J. S. (1986). Social resources and socioeconomic status. Social networks, 8(1), 97-117.
Carlsson, U., Tayie, S., Jacquinot-Delaunay, G., & Tornero, J. M. P. (2008). Empowerment through Education: An Intercultural Dialogue. Sweden: Goteborg University.
Chantler, K. (2012). Recognition of and intervention in forced marriage as a form of violence and abuse. Trauma, Violence, & Abuse, 13(3), 176-183.
Goode, W. J. (1971). Force and violence in the family. Journal of Marriage and the Family, 33(4) 624-636.
Le Strat, Y., Dubertret, C., & Le Foll, B. (2011). Child marriage in the United States and its association with mental health in women. Pediatrics, 128(3), 524-530.
Matlabi, H., Rasouli, A., Behtash, H. H., Dastjerd, A. F., & Khazemi, B. (2013). Factors responsible for early and forced marriage in Iran. Science Journal of Public Health, 1(5), 227-229.
Moazen, B., Salehi, A., Soroush, M., Vardanjani, H. M., & Zarrinhaghighi, A. (2019). Domestic violence against women in Shiraz, South-western Iran. Journal of injury and violence research, 11(2), 243.
Rauf, B., Saleem, N., Clawson, R., Sanghera, M., & Marston, G. (2013). Forced marriage: implications for mental health and intellectual disability services. Advances in psychiatric treatment, 19(2), 135-143.
World Health Organization. (2018a). WHO: Addressing violence against women: Key achievements and priorities. Retrieved from: https://apps.who.int/iris/handle/10665/275982
World Health Organization. (2018b). Global and Eestern Mediterranean Regeon Intimate Partner Violence and Non-Partner Sexual Violence Prevalence Estimates. Retrieved from Geneva: https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/341601/WHO-SRH-21.8-eng.pdf
World Health Organization. (2018c). Violence against Women Prevalence Estimates, 2018. Retrieved from Geneva: https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/341604/WHO-SRH-21.6-eng.pdf.
تداوم و تغییر اجتماعی
دوره 1، شماره 2
آذر 1401
صفحه 399-416

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار