کووید-19 و بازآفرینی تعاملات قومی: پدیدارشناسی زیست‌جهان پساکووید قوم لک

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم اجتماعی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

2 دانش آموخته دکترای جامعه شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

10.22034/jscc.2025.22616.1210

چکیده

زمینه و هدف: قوم لک یکی از اقوام ایرانی است که اعضای آن تا پیش از مواجهه با همه‌گیری کووید-19، فرم و محتوای قومی تعاملات خود را تا حد چشم‌گیری حفظ کرده بودند، اما فاصله‌گیری اجتماعی ناشی از شیوع بیماری کووید-19، تغییراتی در کمّیت و کیفیت تعاملات مذکور به بار آورد. هدف تحقیق حاضر، درک پدیدارشناسانه زیست‌جهان پساکووید بخشی از قوم لک (ساکن در شهرستان بروجرد) بوده است.

روش و داده‌ها: روش تحقیق، پدیدارشناسی توصیفی موستاکاس بوده و تعداد 16 نمونه به‌صورت هدفمند، و تا اشباع نظری انتخاب شده که با آنان مصاحبه عمیق صورت گرفته است. همچنین از 10 مشاهده مشارکتی استفاده شده است.

یافته‌ها: در نتیجه کدگذاری سازه مفهومی «بازآفرینی تعامل قومی» شامل 8 خوشه اصلی است که عبارتند از: 1) فهم نیاز به تعامل/اجتماع، 2) فهم عاملیت انسانی، 3) فهم معنای جدید تعامل، 4) فهم معنای جدید اجتماع،‌ 5) فهم معرفت علمی-عقلانی، 6) فهم آزادی در پیوستگی، 7) فهم عاملیت ناانسانی، و 8) فهم معنای جدید هویت.

بحث و نتیجه‌گیری: یافته‌ها نشان داد که دگرگونی سازنده‌ای در تعاملات قومی جامعه هدف روی داده و نقش عاملیت انسانی و ناانسانی در این دگرگونی برجسته شده است؛ بدین معنا که فرد پیش از مواجهه با کووید-19، برای حضور در «اجتماعی از پیش موجود» «توسط اعضای پیشین اجتماع» «به‌صورت اجباری» و «لزوماً با قرار گرفتن در میان جمع» و «با ارجاع به ذخیره دانشی از پیش موجود و وحدت‌گرای سنتی» «اجتماعی شده است»، حال آن‌که، مواجهه با کووید-19 به‌عنوان یک عامل ناانسانی سبب شده که او برای حضور در «اجتماعی خودساخته»، «توسط خودش» «به‌صورت خودخواسته» و «در انزوا و به دور از جمع و با تکیه بر فردیت خود» و «با ارجاع به ذخیره دانشیِ علمی-شخصیِ بازاندیشانه و کثرت‌گرا»، «خود را بازاجتماعی سازد.»

پیام اصلی: دگرگونی تعاملات قومی ناشی از مواجهه با مخاطره کووید-19، در آگاهی فرد به معنای درک نیازش به ارتباط با دیگران است. به‌عبارت دیگر، مواجهه با مخاطره و انزوای اجباری فیزیکی- اجتماعی ناشی از آن، نیاز فرد به «با دیگران بودن» را برای او آشکار ساخته است. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

COVID-19 and the Re-creation of Ethnic Interactions: Phenomenology of the Post-COVID-19 Lifeworld of the Lak Tribe

نویسندگان [English]

  • Abdolreza Navah 1
  • Narges Khoshkalam 2
1 Associate Professor of Sociology, Department of Social Sciences, Faculty of Economics and Social Sciences, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran
2 PhD in Sociology, Department of Social Sciences, Faculty of Economics and Social Sciences, Shahid Chamran Ahvaz University, Ahvaz, Iran
چکیده [English]

Background and Aim: The Lak tribe is an Iranian tribe whose members had largely maintained the ethnic form and content of their interactions prior to the COVID-19 pandemic. However, the social distancing measures implemented due to the outbreak of the COVID-19 disease brought about changes in both the quantity and quality of these interactions. Therefore, the aim of the present study was to phenomenologically understand the post-COVID-19 lifeworld of a segment of the Lak tribe residing in Borujerd County.


Data and Method: The research method was Moustakas' descriptive phenomenology. Sixteen participants were selected purposefully and until theoretical saturation was reached, and in-depth interviews were conducted with them. Participant observation was also utilized.

Findings: The coding of the conceptual construct of “recreating ethnic interaction” resulted in 8 main clusters: 1) understanding the need for interaction/community, 2) understanding human agency, 3) understanding the new meaning of interaction, 4) understanding the new meaning of community, 5) understanding scientific-rational knowledge, 6) understanding freedom in continuity, 7) understanding nonhuman agency, and 8) understanding the new meaning of identity.

Conclusion: In general, the findings of the present study indicated that a constructive transformation has occurred in the ethnic interactions of the target community, and the role of both human and nonhuman agency has been highlighted within this transformation.
 
Key Message: The transformation of ethnic interactions caused by individuals' awareness of the COVID-19 risk highlights a realization of the need to connect with others. In other words, exposure to the risk and the enforced physical and social isolation have revealed the individual's fundamental need to "be with others."

کلیدواژه‌ها [English]

  • COVID-19
  • Corona
  • Ethnic interactions
  • Lebenswelt
  • Phenomenology

مراجع

ابراهیم‌آبادی، حسین (۱۳۹۲). تأملی بر نسبت میان فناوری‌های اطلاعاتی با تغییرات در فرهنگ و مناسبات اجتماعی. تحقیقات فرهنگی ایران، ۶(۴)، ۱۰۶-۸۳. https://doi.org/10.7508/ijcr.2013.24.004
اِری، جان (۱۴۰۰). جامعه‌شناسی فراسوی جامعه‌ها: جابجایی‌ها در قرن بیستم. (ترجمۀ جواد افشارکهن). تهران: پیله.
ایمانی‌جاجرمی، حسین (۱۳۹۹). پیامدهای اجتماعی شیوع ویروس کرونا در ایران. ارزیابی تأثیرات اجتماعی، ۱(۲)، ۱۰۳-۸۷. https://sid.ir/paper/524157/fa
بِک، اولریش (۱۴۰۰). جامعه خطر. (ترجمۀ رضا فاضل؛ مهدی فرهمندنژاد). تهران: ثالث.
بهمنی، سجاد؛ عربی، علی؛ بوداقی، علی (۱۴۰۲). مردم‌نگاری چندمیدانه اثرگذاری گسترش کرونا بر مناسک عزا (میدان مطالعه: ساکنین زاگرس جنوبی). جامعه‌شناسی فرهنگ و هنر، ۵(۱)، ۷۶-۶۱. https://doi.org/10.22034/scart.2023.62670
بودلایی، حسن (۱۴۰۰). روش تحقیق پدیدارشناسی. تهران: جامعه‌شناسان.
پاستر، مارک (۱۳۹۶). شکل اطلاعات و پسامدرنیته. در دیوید کراولی؛ دیوید میچل (ویراستاران)، نظریه امروز ارتباط. (ترجمۀ اسماعیل قدیمی)، (ص. ۲۳۳-۲۱۱). تهران: علمی فرهنگی.
پنگ، کامیلا (۱۴۰۰). راهنمای درک روابط انسانی. (ترجمۀ بنفشه شریفی‌خو). تهران: آسمان نیلگون.
پوگام، سِرژ (۱۳۹۷). جامعه‌شناسی رابطه اجتماعی. (ترجمۀ عبدالحسین نیک‌گهر). تهران: هرمس.
پیوزی، مایکل (۱۳۹۳). یورگن هابرماس. (ترجمۀ احمد تدین). تهران: هرمس.
تامپسون، جان ب. (۱۳۹۹). رسانه‌ها و مدرنیته: نظریه اجتماعی رسانه‌ها. (ترجمۀ مسعود اوحدی). تهران: سروش.
ترلو، کریسپین؛ تومیک، آلیس؛ لنگل، لورد (۱۳۸۹). ارتباطات کامپیوتر-واسط: تعاملات اجتماعی و اینترنت. (ترجمۀ سروناز تربتی). تهران: جامعه‌شناسان.
خانیکی، هادی (۱۳۹۹). «دور از هم» و «در کنار هم»، تصویری از شبکه‌ای شدن ارتباطات کرونایی. در محمد سلگی؛ داریوش مطلبی؛ اسماعیل غلامی‌پور (به کوشش)، کرونا و جامعه ایران، سویه‌های فرهنگی و اجتماعی (ص. ۶۸-۵۹). تهران: پژوهشگاه هنر، فرهنگ و ارتباطات.
ریخته‌گران، محمدرضا (۱۳۸۲). پدیدارشناسی، هنر، مدرنیته. تهران: ساقی.
ساعی، منصور (۱۳۹۹). کرونا؛ ارتباطات انسانی در قرنطینه چگونه است. در رنج جدید، گنج امید. مجموعه علوم انسانی و کرونا. جلد اول (ص. ۱۰۰-۹۸). تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
صادقی عمروآبادی، بهروز؛ رحیمی، فرج‌الله؛ بهمنی، سجاد؛ ممبینی، ایمان (۱۴۰۳). کاوشی پیرامون وضعیت دورکاری در استان خوزستان: یک مطالعه داده‌بنیاد. تداوم و تغییر اجتماعی، ۳(۱)، ۳۱۳-۲۸۵. https://doi.org/10.22034/jscc.2024.21610.1120
عابدی، حیدرعلی (۱۳۸۹). کاربرد روش تحقیق پدیده‌شناسی در علوم بالینی. راهبرد، ۱۹(۵۴)، ۲۲۴-۲۰۷. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.10283102.1389.18.1.6.1
عسگری، محمد؛ چوبداری، عسگر؛ اسکندری، حسین (۱۴۰۰). واکاوی تجربه‌زیسته افراد مبتلا به بیماری کرونا در روابط فردی، خانوادگی و اجتماعی و راهکارهای پیشگیری و کنترل آسیب‌های روانی ناشی از آن. فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، ۱۲(۴۵)، ۵۲-۳۳. https://doi.org/10.22054/qccpc.2020.53244.2453
عصر ایران، سایت تحلیلی- خبری (۳۰ شهریور 1400). حضور نوجوانان در شبکه‌های اجتماعی ۳ تا ۴ برابر شده است/ سرماخوردگی روانی به زودی در ایران. بازیابی شده در (۳۰ شهریور ۱۴۰۳)، از https://www.asriran.com/fa/news/804248
فریدمن، توماس ال. (۱۳۷۹). جهان مسطح است: تاریخ فشرده قرن بیست و یکم. (ترجمۀ احمد عزیزی). تهران: هرمس.
کاظمی، عباس (۱۳۹۹). نگاهی جامعه‌شناختی به کرونایی شدن جامعه. در محمد سلگی؛ داریوش مطلبی؛ اسماعیل غلامی‌پور (به کوشش)، کرونا و جامعه ایران، سویه‌های فرهنگی و اجتماعی (ص. ۷۸-۶۹). تهران: پژوهشگاه هنر، فرهنگ و ارتباطات.
گرام، گوردون (۱۳۹۳). جستاری فلسفی در ماهیت اینترنت. (ترجمۀ محمدرضا امین‌ناصری). تهران: کویر.
گیدنز، آنتونی (۱۳۸۲الف). فراسوی چپ و راست. (ترجمۀ محسن ثلاثی). تهران: علمی.
گیدنز، آنتونی (۱۳۸۲ب). تجدد و تشخص: جامعه و هویت شخصی در عصر جدید. (ترجمۀ ناصر موفقیان). تهران: نی.
میروویتز، جاشووا (۱۳۹۶). نظریه رسانه. در دیوید کراولی؛ دیوید میچل (ویراستاران)، نظریه امروز ارتباط. (ترجمۀ اسماعیل قدیمی، ص. ۱۰۱-۷۱). تهران: علمی فرهنگی.
میروویتز، جاشووا (۱۳۹۹). رسانه‌ها و رفتار. در مارشال مک‌لوهان و دیگران، ارتباطات اجتماعی. (ترجمۀ عباس محمدی‌اصل). تهران: اندیشه احسان.
نوروزی، خلیل؛ ملانوری‌شمسی، احسان؛ ملانوری شمسی، حامد؛ عبداللهی، ابوالفضل (۱۴۰۰). گونه‌شناسی رویارویی انواع خانواده‌های ایرانی با فضای مجازی در دوران شیوع ویروس کرونا. راهبرد اجتماعی فرهنگی، ۱۰(۳)، ۶۵۵-۶۲۳. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.22517081.1400.10.3.6.0
وبر، ماکس (۱۳۹۹). اقتصاد و جامعه. (ترجمۀ عباس منوچهری؛ مهرداد ترابی‌نژاد؛ مصطفی عمادزاده). تهران: سمت.
هنیش، ناتالی (۱۳۸۹). جامعه‌شناسی نوربرت الیاس. (ترجمۀ عبدالحسین نیک‌گهر). تهران: نی.
Abedi, H. A. (2010). Application of phenomenological research method in clinical sciences. Journal of Strategy, 19(54), 207-224. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.10283102.1389.18.1.6.1
Asgari, M., Choubdari, A., & Skandari, H. (2021). Exploring the life experiences of people with Corona Virus disease in personal, family and social relationships and strategies to prevent and control the psychological effects. Counseling Culture and Psychotherapy, 12(45), 33-52. https://doi.org/10.22054/qccpc.2020.53244.2453
Asre-Iran, News-Analytical Website. (2021, September 21). The presence of teenagers on social networks has increased 3 to 4 times / Mental cold soon in Iran. Retrieved (September 21, 2024), from https://www.asriran.com/fa/news/804248
Bahmani, S., Arabi, A., & Boudaghi, A. (2023). Multidisciplinary ethnography of the effect of virus spread on rituals and mourning ceremonies of South Zagros residents. Sociology of Culture and Art, 5(1), 61-76. https://doi.org/10.22034/scart.2023.62670
Beck, U. (2021). Risk society: Towards a new modernity (Translated to Persian by Reza Fazel & Mahdi FarahmandNejad). Sales.
Bell, D. (2001). An introduction to cybercultures. Routledge.
Bonetto, E., Reffo, C., Agostini, M., & Manfrinati, A. (2021). Basic human values during the COVID-19 outbreak, perceived threat and their relationships with compliance with movement restrictions and social distancing. PLoS One, 16(6), 1–15. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0253430
Boudlai, H. (2021). Phenomenological research method. Sociologists.
Calbi, M., Montalti, M., & Gallese, V. (2021). The consequences of COVID-19 on social interactions: An online study on face covering. Scientific Reports, 11(2601). https://doi.org/10.1038/s41598-021-81780-w
Cosco, T. D. (2022, March 30). Resocializing: Social connectedness in a post-pandemic world. Oxford Institute of Population Ageing. https://www.ageing.ox.ac.uk/blog/Resocializing-Social-connectedness-in-a-post-pandemic-world%20.
Davies, W. (2019, April 2). Society as a broadband network. London Review of Books, 42(7), 11–12. https://www.lrb.co.uk/the-paper/v42/n07/william-davies/society-as-a-broadband-network
Ebrahimabadi, H. (2014). A study of the relationship between information technology and changes in culture and social relationships. Journal of Iranian Cultural Research, 6(4), 83-106. https://doi.org/10.7508/ijcr.2013.24.004
Friedman, T. L. (2000). The world is flat: A brief history of the twenty-first century (Translated to Persian by Ahmad Azizi). Hermes.
Giddens, A. (2003a). Beyond left and right: The future of radical politics (Translated to Persian by Mohsen Solasi). Elmi.
Giddens, A. (2003b). Modernity and self-identity: Self and society in the late modern age (Translated to Persian by Naser Mofavqian). Ney.
Graham, G. (2014). The internet: A philosophical inquiry (Translated to Persian by Mohammad Reza Amin-Naseri). Kavir.
Hanish, N. (2010). The sociology of Norbert Elias (Translated to Persian by AbdolHossein Nik-Gohar). Ney.
Imani-Jajarmi, H. (2020). Social impact of the spread of the coronavirus in Iranian society. Social Impact Assessment, 1(2), 87-103. https://sid.ir/paper/524157/fa
Jacobs, M., & Ellis, C. (2021). Social connectivity during the COVID19 pandemic: Disparities among Medicare beneficiaries. Journal of Primary Care & Community Health, 12. https://doi.org/10.1177/21501327211030135
Kazemi, A. (2019). A sociological perspective on the corona-ization of society. In M. Salagi, D. Matlabi, & E. Gholamipour (Eds.), Corona and Iranian society, cultural and social aspects (pp. 69-78). Research Institute for Art, Culture and Communications.
Khaniki, H. (2020). ‘Far from each other’ and ‘together’, a picture of the networking of corona-related communications. In M. Salagi, D. Matlabi, & E. Gholamipour (Eds.), Corona and Iranian society, cultural and social aspects (pp. 59-68). Research Institute for Art, Culture and Communications.
Kim, H., & Florack, A. (2021). When social interaction backfires: Frequent social interaction during the COVID-19 pandemic is associated with decreased well-being and higher panic buying. Frontiers in Psychology, 12. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2021.668272
Long, E., Conroy, D. A., Van Rheenen, T. E., & Smith, C. A. (2021). COVID-19 pandemic and its impact on social relationships and health. Epidemiology and Community Health, 76(2), 1–5. https://doi.org/10.1136/jech-2021-216690
Meyrowitz, J. (2017). Medium theory. In D. Crowley & D. Mitchell (Eds.), Communication theory today (Translated to Persian by Esmaeil Ghadimi, pp. 71-101). Elmi Farhangi.
Meyrowitz, J. (2020). Media and behavior. In M. McLuhan et al., Social communication (Translated to Persian by Abbas Mohammadi-Asl). Andisheh Ehsan.
Moon, M. J. (2002). The evolution of e-government among municipalities: Rhetoric or reality? Public Administration Review, 62(4), 424–433. https://doi.org/10.1111/0033-3352.00196
Motamed-Jahromi, M., & Kaveh, M. H. (2021). The social consequences of the novel Coronavirus Disease (COVID-19) outbreak in Iran: Is social capital at risk? A qualitative study. Interdisciplinary Perspectives on Infectious Diseases, 2021, 1–8. https://doi.org/10.1155/2021/5553859
Naser, A. Y., Ahmad, M., Rofiat, K. B., Alhajj, M., & Mustafa, Y. F. (2020). The effect of the 2019 coronavirus disease outbreak on social relationships: A cross-sectional study in Jordan. International Journal of Social Psychiatry, 67(6), 613–819. https://doi.org/10.1177/0020764020966631
Nooruzi, K., Mollanouri Shamsi, E., Mollanouri Shamsi, H., & Abdollahi, A. (2021). Typology of different Iranian families’ close encounter with cyberspace during the Corona Virus outbreak. Socio-Cultural Strategy, 10(3), 623-655. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.22517081.1400.10.3.6.0
Pang, K. (2021). Explaining humans: What science can teach us about life, love and relationships (Translated to Persian by Banafsheh Sharifi-Khu). Aseman Nilgun.
Paster, M. (2017). The mode of information and postmodernity. In D. Crowley & D. Mitchell (Eds.), Communication theory today (Translated to Persian by Esmaeil Ghadimi), (pp. 211-233). Elmi Farhangi.
Patra, S. (2021, June 5). The COVID-19 pandemic and a new sociology of social distancing. Economic & Political Weekly, 56(23), 1–11. https://www.epw.in/node/158461/pdf
Pugam, S. (2018). Le lien social / Sociology of social relations (Translated to Persian by AbdolHossein Nik-Gohar). Hermes.
Pusey, M. (2014). Jürgen Habermas (Translated to Persian by Ahmad Tadayon). Hermes.
Rikhteh-Garan, M. R. (2003). Phenomenology, art, modernity. Saqi.
Sadeghi Amroabadi, B., Rahimi, F., Bahmani, S., & Mombeini, I. (2024). An exploration of the remote work situation in Khuzestan province, Iran. Journal of Social Continuity and Change, 3(1), 285-313. https://doi.org/10.22034/jscc.2024.21610.1120
Saei, M. (2020). Corona; What are human communications like in quarantine? In New pain, treasure of hope: Humanities and corona collection. Volume 1 (pp. 98-100). Humanities and Cultural Studies Research Institute.
Santrock, J. W. (2011). Life-span development: Socioemotional development in adolescence. McGraw-Hill Education.
Thompson, J. B. (2020). The media and modernity: A social theory of the media (Translated to Persian by Masoud Owhadi). Soroush.
Thurlow, C., Lengel, L., & Tomic, L. (2012). Computer-mediated communication: Social interaction and the internet (Translated to Persian by Sarvenaz Torbati). Sociologists.
Tibbetts, M., Caltabiano, N. J., & Stevens, A. (2021). A week during COVID-19: Online social interactions are associated with greater connection and more stress. Computers in Human Behavior Reports, 4, 100–133. https://doi.org/10.1016/j.chbr.2021.100133
Ury, J. (2021). Sociology beyond societies mobilities for the twenty-first century (Translated to Persian by Javad Afsharkhan). Pileh.
Weber, M. (2020). Economy and society / Wirtschaft und Gesellschaft (Translated to Persian by Abbas Manouchehri, Mehrdad Torabinejad & Mostafa Emadzadeh). Samt.
Zizek, S. (2020). Pandemic!: COVID-19 shakes the world. Polity.
تداوم و تغییر اجتماعی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 16 تیر 1404

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار